ประวัติความเป็นมา
ตราสัญลักษณ์
ความเป็นมาของตำบลห้วยข่า เดิมชาวบ้านอพยพมาจากชาวบ้านสร้างโหง่น บ้านโพเด้า บ้านก้อนเส้าหนองกุง อำเภอขุขันธ์ จ.ศรีสะเกษ มีชนพื้นเมือง 4 เผ่า คือ เผ่าไทย ลาว เขมร และส่วย บ้านเรือนตั้งอยู่มีลำห้วยที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยต้น "ข่า" ที่เกิดขึ้นในป่า จึงเรียกชื่อหมู่บ้านนี้ว่า "ห้วยข่า" และยกฐานะเป็น "ตำบลห้วยข่า" จนมาถึงทุกวันนี้
องค์การบริหารส่วนตำบลเป็นหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นที่เกิดขึ้นตามนโยบายการกระจายอำนาจสู้หน่วยการปกครองขั้นพื้นฐานของรัฐบาล โดยพระราชบัญญัติสภาตำบล และองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ .2537 (ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2537 และมีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2538) กำหนดให้องค์การบริหารส่วนตำบลมีฐานะเป็นนิติบุคคลและราชการบริหารส่วนท้องถิ่นมีอำนาจหน้าที่ในการพัฒนาตำบลทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
สำหรับองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยข่า เดิมเป็นสภาตำบลห้วยข่า ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 113 ตอนที่ 9 ง หน้า 218 เมื่อวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2539 โดยที่มาตรา 40 และมาตรา 41 แห่งพระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 บัญญัติให้จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล และให้โอนบรรดางบประมาณทรัพย์สิน สิทธิ สิทธิเรียกร้อง หนี้ และเจ้าหน้าที่ของสภาตำบลไปเป็นขององค์การบริหารส่วนตำบล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยจึงให้สภาตำบล จัดตั้งเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล โดยให้มีชื่อตามตำบลที่องค์การบริหารส่วนตำบลตั้งอยู่คือ องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยข่า ประกาศ ณ วันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2539 (นายบรรหาร ศิลปะอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย) เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน
และเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2565 ได้มีการเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนตำบลและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยข่า (ครบวาระ) โดยมีนายกองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการเลือกตั้ง จำนวน 1 คน รองนายกองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการแต่งตั้ง จำนวน 2 คน เลานุการนายกองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการแต่งตั้ง จำนวน 1 คน และสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการเลือกตั้ง จำนวน 23 คน ประกอบด้วย ประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการคัดเลือกเพื่อแต่งตั้ง จำนวน 1 คน รองประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการคัดเลือกเพื่อแต่งตั้ง จำนวน 1 คน เลขานุการสภาองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการคัดเลือกเพื่อแต่งตั้ง จำนวน 1 คน และสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบล จำนวน 20 คน
ตำบลห้วยข่า เป็นตำบลหนึ่งใน 9 ตำบลของอำเภอบุณฑริก ได้รับการประกาศจากกระทรวงมหาดไทย แยกเขตการปกครองเป็น "ตำบลห้วยข่า" มีผลเมื่อปี พ.ศ. 2530 ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่ อำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี และประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล หน้าที่ 218 เล่มที่ 113 ตอนที่ 9 ง ราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 30 มกราคม 2539 ลำดับที่ 2132 ประกาศยกฐานะจากสภาตำบลเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยข่า มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 573 ตารางกิโลเมตร หรือ 358,125 ไร่ มีหมู่บ้านในเขตการปกครองทั้งหมด 23 หมู่บ้าน ที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยข่า ตั้งอยู่เลขที่ 144 หมู่ที่ 18 บ้านหนองหว้าพัฒนา ตำบลห้วยข่า อำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี อยู่ห่างจากอำเภอบุณฑริก ประมาณ 18 กิโลเมตร และห่างจังหวัดอุบลราชธานี ประมาณ 110 กิโลเมตร ตำบลห้วยข่ามีจำนวนครัวเรือนทั้งหมด 5,592 หลังคาเรือน มีจำนวนประชากร 17,833 คน เป็นชาย 9,060 คน เป็นหญิง 8,773 คน ความหนาแน่นเฉลี่ยคิดเป็น 31 คน ต่อ 1 ตารางกิโลเมตร ข้อมูลจากงานทะเบียนและบัตรอำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 26 ตุลาคม 2565
องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยข่า อำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง สลับเทือกเขาบริเวณชายแดน มีแนวกั้นเขตแดนระหว่างประเทศไทยและประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีพื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลประมาณ 160-180 เมตร และมีลำน้ำโดมไหลผ่านจากทิศใต้ไปทิศเหนือ ไหลลงเขื่อนสิรินธร พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ป่าที่อุดมสมบูรณ์ มีจุดชุมวิวพระอาทิตย์ขึ้นและชมทัศนียภาพที่สวยงาม อากาศสดชื่นบริสุทธิ์ ได้แก่ “ จุดชมวิวภูหินด่าง ” และมีอาณาเขตติดต่อกับ ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดกับพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลบัวงามและองค์การบริหารส่วนตำบลโพนงาม อำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี
- ทิศใต้ ติดกับพื้นที่เทศบาลตำบลภูจองนายอย อำเภอนาจะหลวย จังหวัดอุบลราชธานี
- ทิศตะวันออก ติดกับแนวชายแดนประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
- ทิศตะวันตก ติดกับพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลโนนค้อ อำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี